Door Sylvia Belgraver.
De Raadsmarkt in Haarlem over zendmasten en gezondheid trok veel aandacht. De bijeenkomst op 29 november was bedoeld om de gemeenteraadsleden zo breed mogelijk te informeren over het onderwerp straling, zodat er in de toekomst passend beleid binnen de regio Zuid-Kennemerland kan worden vastgesteld.
De gemeenten Heemstede, Bloemendaal en zelfs Voorschoten waren hier ook bij vertegenwoordigd. Het was jammer dat de gemeente Zandvoort het liet afweten en niet aanwezig was. Als samenwerkende regio sta je natuurlijk sterker.
Zendmast
Aanleiding was een torenhoge zendmast die eind 2016 plotseling door T-Mobile geplaatst tussen een flat op de Claus Sluterweg en het Coornhert Lyceum in Haarlem. Sindsdien ervaarden vooral bewoners van de hogere verdiepingen gezondheidsklachten. De mast stond dan ook op zeer korte afstand van zowel de flat als de school, tot grote verontwaardiging van de buurt. Een aantal bewoners van de flat en de directeur van de school hebben hier een klacht over ingediend bij de gemeente Haarlem, wat heeft geresulteerd in een hoorzitting. Daarna is er namens 65 inwoners ingesproken bij de commissie Beheer van de gemeente.
Er was bij de raadsmarkt een grote opkomst van geïnteresseerde inwoners, de publiekstribune zat vol! Ondanks het speciale verzoek kon de wifi in de raadzaal helaas niet uitgezet worden tijdens deze bijeenkomst. Erg jammer, want hierdoor konden er een aantal stralingsgevoelige mensen niet aanwezig zijn tijdens deze bijeenkomst. Dat maakte gelijk ook weer duidelijk dat stralingsgevoelige mensen worden buitengesloten van deelname aan de samenleving.
De avond startte met de persoonlijke ervaringsverhalen van twee inwoners uit Haarlem. Zij brachten treffend in beeld wat stralingsgevoeligheid betekent en wat dit voor verstrekkende gevolgen heeft. Het Antennebureau deed in haar bijdrage de uitspraak dat er volgens de gezondheidsraad geen wetenschappelijk bewijs is van schadelijke effecten van straling. Niet lang daarna stormde er een (stralingsgevoelige) inwoner boos de zaal uit en riep ‘leugenaar’. Als je leven zo indringend verstoord wordt door straling, dan is het ook moeilijk om aan te moeten horen dat dit niet schadelijk zou zijn. Je voelt je dan niet serieus genomen.
Beleid van de gemeente
Een gemeenteambtenaar vertelde vervolgens hoe het vergunningenbeleid in Haarlem in elkaar zat, waaruit bleek dat de gemeente maar weinig te zeggen heeft over de plaatsing van zendmasten: ‘Dit is vooral een landelijke aangelegenheid’. En de GGD Kennemerland vertelde dat er maar weinig stralingsvragen/-klachten bij hen gemeld zijn (gemiddeld 3 per jaar). Dit laat maar weer zien dat het belangrijk is dat mensen zich ook daadwerkelijk bij de GGD melden met hun klachten, omdat de problematiek anders buiten beeld blijft. Verder bleek er geen samenwerking te zijn met de GGD Amsterdam rondom het onderwerp straling. Dat is jammer, aangezien de GGD Amsterdam proactief betrokken is bij diverse onderzoeken (zoals het GESOND- en ABCD-onderzoek). De GGD Handreiking Elektrogevoeligheid werd ook niet genoemd. Het lijkt er op dat dit onderwerp niet leeft bij de GGD Kennemerland.
Presentaties
Bioloog Dr. Hugo Schooneveld (tevens adviseur van de stichting EHS) gaf daarna in zijn presentatie aan dat er wel degelijk biologische gezondheidseffecten zijn en onderbouwde dit met een aantal concrete onderzoeksresultaten. Er is in de laatste jaren een aantal epidemiologische studies verricht naar de relaties tussen intensiteit van blootstelling aan straling en het optreden van klachten; de uitslag was steeds dat de klachten gemiddeld ernstiger waren naarmate men dichter bij de zendmast woonde. Die conclusies zijn niet onomstreden omdat krachtige commerciële ondernemingen zoals de elektronische industrieën, mobiele operators en internetproviders door lobby en tegenonderzoek de argumenten probeerden onderuit te halen. Het wordt tijd dat overheden zich bewust worden van de gevaren van zendmaststraling en van elektromagnetische velden in het algemeen.
De avond werd afgesloten met een bevlogen presentatie van Rob Verboog (SOS straling). Zijn vrouw is al jarenlang extreem stralingsgevoelig, waardoor hij inmiddels veel ervaring heeft met medische en overheidsinstanties. Volgens hem is straling een ‘sluipmoordenaar’. Veel mensen weten nog niet dat hun gezondheidsklachten door straling worden veroorzaakt én hun artsen ook niet, omdat de meeste artsen in Nederland niet bekend zijn met de risico’s van (overdosis) straling. Hij roept de raadsleden op om de standaard overheidsmantra “Het is niet aangetoond dat straling gevaarlijk is en de straling is ruim onder de norm” te negeren. Inmiddels zijn er ruim 14.000 wetenschappelijke onderzoeken, welke expliciet de gezondheidsrisico’s van straling aantonen, ook als deze straling ruim onder “de norm” ligt. Het gaat daarbij naast het thermische effect, vooral om het biologische effect van straling. Tenslotte deed hij een beroep op de raadsleden om actief aan de slag te gaan met de tips en adviezen die op deze avond zijn gegeven.
Vragenronde
Tijdens de bijeenkomst werden er vele doortastende vragen gesteld door de raadsleden. Goed om te zien dat ze het onderwerp serieus nemen. Na afloop was er de mogelijkheid om tijdens de borrel met elkaar in gesprek te gaan. Er zijn een hoop contacten gelegd en er is veel informatie uitgewisseld. Al met al was het een interessante en succesvolle bijeenkomst. De politieke partij Trots Haarlem heeft aangegeven verder in gesprek te willen gaan over mogelijke vervolgstappen. Dat klinkt in ieder geval hoopvol.
Een punt dat nog wel vermeld moet worden is dat niet alle overheidsinstanties aan openheid van bestuur deden. De spreker namens de GGD Kennemerland en de gemeenteambtenaar van de afdeling Vergunningen mochten niet gefilmd en niet gefotografeerd worden. En de presentaties van de GGD Kennemerland en het Antennebureau van de Rijksoverheid mochten niet gepubliceerd worden. Opmerkelijk, aangezien dit toch publieke taken betreft en deze informatie toch gewoon openbaar zou moeten zijn.
Wat verder nog leuk is om te vertellen is dat een gemeenteraadslid uit Haarlem aangaf dat dit de beste Raadsmarkt van het jaar was. De reden hiervoor was volgens hem dat de standpunten van de diverse sprekers zo ver uit elkaar lagen dat je daardoor ‘gedwongen’ werd om er over na te denken hoe het nu echt zit. Meestal zijn Raadsmarkten meer gericht op consensus, waardoor het wat nietszeggender wordt, aldus het raadslid.
Het Haarlems Dagblad was ook aanwezig bij de Raadsmarkt en heeft er ‘Straling van zendmasten: ziekmakend?’ over geschreven.
Meer informatie
De Werkgroep Stralingsbewust Zuid-Kennemerland heeft een informatieve brochure gemaakt met een samenvatting van de gehouden presentaties tijdens de Raadsmarkt. Er is een praktische opsomming gemaakt van wat de gemeente aan concrete stappen kan zetten om te zorgen voor stralingsbewust beleid. De brochure is na afloop aan alle gemeenten gestuurd, zodat ook de afwezige raadsleden e.e.a. nog eens kunnen nalezen. Wellicht ook voor de lezers van deze nieuwsbrief interessant. De brochure is inmiddels door diverse mensen ook naar andere gemeenten gestuurd, zodat zij elders in het land ook in gesprek kunnen gaan over de gezondheidseffecten van zendmasten. Als de overheid het onderwerp zelf niet oppakt, dan zullen we ons als burgers moeten laten horen!