Effecten van zonlicht en elektromagnetische velden op huid, lichaam en geest

De gezondheidsklachten van mensen die last hebben van zonlicht (CPLD) of van elektromagnetische velden (EMV – EHS) vertonen grote overlap. Velen krijgen bij blootstelling aan ’hun’ milieutrigger – UV licht of EMV-  huiduitslag, en bijna iedereen krijgt last van de medisch onverklaarde gezondheidseffecten die snel of wat later volgen op de blootstelling.

Terwijl de primaire impact op het lichaam van beide triggers verschillend is, is de daaropvolgende lichamelijke en psychische stress hetzelfde. Het ‘lijden’ aan de kwaal is soms erger dan de kwaal (huiduitslag) zelf. Er is tevens overlap met andere milieutriggers als onverdraaglijke geuren en laagfrequent geluid. Wegname van de hoofdtrigger helpt, maar extra coaching is soms nodig om weer geheel op de been te komen en maatschappelijk te functioneren.

Inleiding

De huid is verreweg het grootste orgaan van ons lichaam: de oppervlakte is 1,5-2 m2, de massa tot wel 20 kg!. Eigenlijk is de huid een verregaand onafhankelijk ‘lichaam’ met eigen bloedsomloop, zenuwvoorziening, hormoonbesturing, vet-, spier- en bindweefsel en draagt bovendien haren, zweetklieren en een groot aantal detectoren en receptoren. De huid vangt vele relevante fysische en chemische signalen (‘triggers’) uit de omgeving op en beschermt het lichaam tegen uitdroging en mechanische invloeden van buiten. De huid heeft dus een soort ‘poortwachterfunctie’. We merken niets van de meeste afweermechanismen die zich in de huid afspelen, maar wèl wanneer er reacties optreden die voelbare problemen geven: bijvoorbeeld roodkleuring, jeuk, ontstekingen en andere ellende.

Huidreacties en erger

In gezelschap van CPLD’ers en EHS’ers richten we ons nu op de waarneembare huidreacties. Maar de negatieve vervolgreacties van de bestraling zijn eigenlijk veel erger: de verstoring van ons immuun- en stresssysteem. De alarmsignalen uit de huid worden opgevangen en verwerkt door het limbische systeem in de hersenen. Dat hersendeel ‘constateert’ dat er iets onregelmatigs aan de hand is en dat de ‘verstoring’ correctie behoeft. Het brein neemt maatregelen en organiseert een ‘stressreactie’ om de verstoring het hoofd te bieden [1]. De standaard stressreacties zijn o.a. chronische vermoeidheid, slaapstoringen, concentratieproblemen spierkrampen (onderbenen, hoofd en nekspieren), oorsuizingen, hartritme storingen, darmproblemen en vele andere verschijnselen. Het zijn doorgaans deze ‘somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten‘ (SOLK) die mensen ziekelijk maken. De een heeft er meer last van dan de ander, maar in het uiterste geval kan invalidering optreden.

Figuur 1 Overzicht van de milieufactoren die bedreigend voor ons kunnen zijn. Dat gaat buiten de gebruikelijke zintuigen om. Het centrale zenuwstelsel reageert op signalen van buiten die via de zintuigen en extra-sensorische prikkels worden ontvangen. Stressreacties grijpen in het hele lichaam aan en maken ziek. Perifere stralingseffecten zijn vooral zichtbaar in de huid.

Het ‘pakket’ aan stresssymptomen verschilt per persoon, waardoor de arts het overzicht en de ernst van de klachten mist. Interessant is dat blootstelling aan elektromagnetische velden (EMV) bij elektrogevoelige personen tot vrijwel dezelfde stressreacties leidt als UV-licht bij lichtgevoelige personen. In eenzelfde persoon komen beide gevoeligheden vaak voor. We gaan beide situaties met elkaar vergelijken.

Invloeden van multipele omgevingsfactoren

(zie figuur 1)

UV-licht en EMV wekken vergelijkbare effecten in de huid op, en ook de SOLK klachten. Dat gaat via het limbische systeem. In dat centrale hersengebied zetelt ook het bewustzijn en de psyche: lichamelijke en psychische effecten van straling worden hier voorbereid, zonder dat we ons daarvan bewust zijn of invloed op kunnen uitoefenen.
Maar de overeenkomst in effecten van de omgeving gaan verder. Er is een studie die de overeenkomsten toont tussen reacties op chemische stoffen (multiple chemical sensitivity -MCS), stoffen in gebouwen (sick building syndrome), elektromagnetische velden en laagfrequent geluiden in kaart heeft gebracht [2].  CPLD wordt hier niet als aandoening genoemd, maar hoort er ongetwijfeld wel bij.
Uit ervaring weten wij dat elektrogevoelige personen vaak ook last hebben van UV-licht; omgekeerd hebben veel CPLD’ers last van de genoemde milieufactoren. Dat neemt niet weg dat de oorzaak van de aandoeningen verschillend kan zijn; de fysiologische processen die worden aangesproken in de huid zijn ook verschillend. Überhaupt worden deze complexe situaties (‘co-morbiditeiten’) nog nauwelijks in de literatuur besproken. De reden daarvan is dat wel de CPLD de status heeft van erkende ziekte (volgens de ICD-11 codes), maar niet die andere milieugevoeligheden.

Wat gebeurt er in de huid bij UV bestraling?

Welke reacties er door UV licht in de huid worden opgewekt is nog niet tot in alle details bekend, maar zeker is dat de volgende ‘cascade’ van processen op gang komt. UV licht beschadigt de buitenste cellen en die vallen uit elkaar. De Langerhanscellen in de epidermis ruimen de brokstukken op en vertrekken. Andere componenten (cellen) van het immuunsysteem komen de huid binnen om de orde te herstellen. Er ontstaan lokale irritaties en de huid kleurt rood en jeukt, of erger. Meer details zijn uitgebreid beschreven [3].
Volgens de laatste inzichten spelen ook bacteriën een rol. Bacteriën komen in alle lagen van de huid voor. Normaliter worden ze door het immuunsysteem in de huid ontdekt en verzwolgen. Nu blijkt dat UV licht de bacteriën kan beschadigen; die gaan dood en vallen uiteen [4]. De bacteriën en andere micro-organismen (samen ‘biotoom’ genoemd) worden gefragmenteerd en resten zwerven door de huidlagen. Daar is het immuunsysteem niet op bedacht en nieuwe soorten immuunreacties volgen, en zo heftig dat ontstekingen volgen. Dat zou de roodkleuring verklaren. De ene persoon heeft nu eenmaal andere bacteriekolonies dan de ander en immuunreacties verschillen; daardoor kan de gevoeligheid voor UIV verschillen. Details moeten nog worden uitgewerkt.

Wat gebeurt er in de huid bij EMV bestraling?

Zoals gezegd is de huid rijk voorzien van zenuwen, hormonen, bloed- en lymfvaten, spieren, vet en andere weefsels. Naar we weten kan blootstelling aan EMV schade veroorzaken, maar het effect hangt samen met de aard van de straling. De laagfrequente velden zoals die uit gewone huishoudelijke elektronische apparatuur komen of uit draadloze communicatieapparatuur (WiFi, Dect telefoon) kunnen een invloed uitoefenen, bijvoorbeeld

• Bloedcellen coagularen, zenuwuitlopers vuren en hormoonafgifte volgt.
• Ook uitsluizing van histamine uit de rondzwervende mestcellen komt voor. Histamine is irritant voor de keratinocyten in de epidermis en die cellen tonen rood [5].
• Aanwezige zenuwen kunnen door de straling gaan vuren, of worden juist geremd. Dat effect wordt opgemerkt door het perifere en centrale zenuwstelsel. Stressreacties worden op gang gebracht, leidend tot bijvoorbeeld SOLK klachten (zie boven). De patiënt voelt zich beroerd en toont depressie-achtige verschijnselen.

De binnenkort te verwachten 5G straling kan gaan bestaan uit uiterst kortgolvige velden, ‘millimetergolven’ genoemd. De millimeterstraling zoals die door speciale 5G antennes uitgezonden gaat worden heeft essentieel andere effecten dan de gewone radiofrequente velden uit GSM telefoon en andere communicatievelden. De energie blijft in de huid steken en brengt daar naar verwachting schade teweeg

• De weefseltemperatuur kan lokaal omhoog gaan en sommige structuren, zoals de afvoergangen van de zweetkliertjes, worden extreem heet en beschadigen het weefsel [6]. Dat kan heel pijnlijk zijn.
• Daarnaast zijn er effecten op de aanwezige bacteriën. Net als door UV worden bacteriën gedood, vallen uiteen en initiëren de blokstukken lokale immuunreacties [3]. Deze irriteren en geven roodkleuring.
• Sinds kort beseffen we dat de superhoge frequenties ook moleculaire veranderingen veroorzaken. Zo worden de eiwitgroepen aan de celoppervlakken van positie veranderd. Het effect is dat eiwitten, zoals in enzymen, hun werk niet goed meer kunnen doen. De door eiwitten bestuurde ionenpoortjes in celmembranen gaan permanent open staan, waardoor er onbeheersbare ionenstromen doorheen gaan, wat celfuncties verstoort. Meer in het algemeen gaat het mis met vele eiwit-receptorinteracties en eiwitbinding waardoor cellulaire processen worden verstoord. Er zijn met mensen nog geen experimenten gedaan, maar de verwachting dat 5G straling slecht is voor de mens is gebaseerd op meerdere laboratoriumexperimenten [7].

Invloed van UV-licht  en EMV bestraling op de psyche

Er zijn dus vele soorten omgevingsklachten en duidelijk is dat de inwerking van UV licht of EMV  invloed heeft op het functioneren van het gemoed, de psyché. Variaties in klachten worden veroorzaak doordat mensen verschillen, enerzijds in de ‘gevoeligheid’ voor de betreffende milieuprikkel en anderzijds door de reactie daarop van ons stresssysteem. Mensen verschillen nu eenmaal in de manier waarop met de stresssignalen wordt omgegaan (‘coping’) [8]. De een gaat aan het werk en richt zich op de bestrijding van de veroorzakende factoren; de ander berust in zijn lot en accepteert de gevolgen gelaten.
Eigenschappen van het brein veranderen gedurende de blootstelling in dié zin dat een eerder ondervonden relatie tussen prikkelherkenning en lichamelijk effect later – bij een volgende blootstelling – gemakkelijker kan worden herkend. Dit verschijnsel van spoorvorming door het brein heet ‘kindling’ [9]. Het helpt om in de loop van jonge ontwikkeling om zowel leuke als nare blootstellingen en confrontaties sneller te herkennen. In dit geval hebben we er echter danig last van.

Rol van de hersenstam

Belangrijk is te beseffen dat de heel basale gevoelens als haat, angst en liefde verwerkt worden in het evolutionair oudste deel van de hersenen onderin, soms aangeduid met ‘reptielenbrein’ Hoe je als mens met de basale impulsen omgaat bepaal je vervolgens met je zenuwcellen in de frontale en pariëtale lobben van de hersenen, die bij de mens sterk ontwikkeld zijn [8] . We zijn zelf baas over wat we gaan doen met de ontvangen signalen. Angst voor wat komen gaat is een slechte raadgever. Vraag je daarom voortdurend af wat de beste rationele beslissing is. Het verhaal in het CPLD blad Stralend van een dame met ernstige lichtgevoeligheid die zo maar op een zonnige dag naar het strand ging en een duik in het water nam en verder een prima dag beleefde, spreekt boekdelen. Ook is er de persoon die met zijn lichtgevoeligheid een vliegreis ondernam naar een warm zuidelijk oord en daar een prima tijd had, geeft ook aan dat een goede stemming en lichamelijke conditie en een beetje durf nieuwe mogelijkheden opent.

Behandelingsperspectieven

De meest natuurlijke manieren om problemen met UV-geïnduceerde huidproblemen te voorkomen zijn jezelf zo weinig mogelijk blootstellen aan zonlicht, afdekkende kledij. Het omgekeerde kan ook: de PUVA  opzettlijke lichttherapie voor verdikking van de huid die de UV gevoeligheid over het seizoen moet verminderen. , met afgenomen gevoeligheid voor zonlicht [10].
Misschien liggen er ook wel nieuwe behandelmethoden in het verschiet. Er zijn de suggesties van Italiaanse onderzoekers  [3] om de volgende therapieën te overwegen:  het opbrengen van UV-werende crèmes, corticosteroiden, nicotinamide, varenextracten en 1,25-dihydroxy vitamine D analogon. Ook consumptie van omega-3 of -6 vetzuren schijnt te helpen, alsmede voedsel met veel auto-oxidanten (groenten) eten, en nog wat zaken. Onderzoekers uit Oostenrijk [4] zien wel wat in behandeling van de huid met DNA reparatie-enzymen van bacteriële herkomst. Of er vergelijkende onderzoeken naar werkzaamheid van deze therapieën zijn geweest is mij niet bekend. De toekomst zal het leren.
Bij mijn weten is er nooit gewerkt aan therapeutische vermindering van EHS klachten. In de jaren ’80, toen huidklachten nog zoveel voorkwamen door de stralende computers en grote monitors, waren de huidklachten talrijk; men kon zich alleen bij een dermatoloog vervoegen om behandeld te worden.

Conclusie

De neiging van de CPLD vereniging om mensen met licht- en EMV gevoeligheid onder dezelfde noemer te brengen is feitelijk wat willekeurig omdat SOLK klachten ook nog door verschillende andere oorzaken kunnen ontstaan. Ze zijn nooit specifiek. De manier waarop die klachten kunnen worden weggenomen verschillen daarom ook. Ongelukkigerwijs lijden mensen soms aan meerdere milieugevoeligheden.  Je zou zeggen dat het dan niet helpt een enkele trigger weg te nemen, omdat andere problemen nog overblijven. Maar zo werkt het blijkbaar niet. Er zijn voorbeelden van elektrogevoeligen met diverse comorbiditeiten die door eliminatie van EMV plotseling bevrijd worden van ook de effecten van andere triggers. Hetzelfde hoor ik van CPLD’ers: bij hen kan vermindering van EMV belasting ook een volledig herstel van lichtgevoeligheid opleveren.
De vraag is of leden van de CPLD vereniging daar eigenlijk niet verkeerd zitten, omdat degenen onder hen die ook elektrogevoelig zijn zich misschien beter – of tevens – tot de stichting EHS kunnen wenden, of tot de MCS vereniging of die van Laagfrequent geluid. Het omgekeerde is even waar: beperking van blootstelling aan zonlicht, irritante geuren of laagfrequent geluid kan mensen met elektro- of lichtstress wellicht evenzo helpen.
Ik wil maar zeggen: kijk ruim naar uzelf en naar de omgeving en vraag u oprecht af waar u eigenlijk het meest last van hebt en handel al naar gelang uw ervaringen en inzichten groeien. Houd er ook rekening maar dat u van meerdere zaken last kunt hebben, niet in het minst door de zorgen die u zich misschien maakt over herstel. Ook emoties kunnen een probleemversterkend effect hebben.

Referenties

1. Selye H. 1950. Stress and the general adaptation syndrome. Brit. Med. J. 1384: 17 juni: 1383-1392. https://tinyurl.com/y5tejusk
2. Palmquist E. et al. 2014. Overlap in prevalence between various types of environmental intolerance. Int. J. Hygiene Environ. Health 217 (2014) 427–434. https://tinyurl.com/yyete8vg
3. Lembo S. en A. Raimondo 2018. Polymorphic Light Eruption: What’s New in Pathogenesis and Management? Frontiers in Medicine   5 | Article 252, 6 pp. https://tinyurl.com/y4y6bksb
4.  Patra V. en P. Wolf 2016. Microbial elements as the initial triggers in the pathogenesis of polymorphic light eruption? Exp. Dermatology: Letters to the editor. Pp. 999-1001. https://tinyurl.com/yxgzukuv
5. Johansson O. 2006. Electrohypersensitivity: Observations in the human skin of a physical impairment. https://tinyurl.com/yyh5n22v
6. Feldman Y. en P. Ben-Ishai 2017. Potential risks to human health originating from future sub-mm communication systems. https://tinyurl.com/yxgzukuv
7. Pall M. 2018. 5G: Great risk for EU, U.S. and International Health! Compelling Evidence for Eight Distinct Types of Great Harm Caused by Electromagnetic Field (EMF) Exposures and the Mechanism that Causes Them. https://tinyurl.com/y8tdkqor
8. Bertram, E. 2007. The relevance of kindling for human epilepsy. Epilepsia 48: 65-74. https://tinyurl.com/y3r2jr9q
9. Ursin H. en H.R. Eriksen 2010. Cognitive activation theory of stress. Neurosci. Behav. Rev. 34: 877-881 https://tinyurl.com/y4t5t7ng
10.  Wolf P. et al. 2014. Photohardening of polymorphic light eruption patients decrease baseline epidermal Langerhans cell density while increasing mast cell numbers in the papillary dermis. Exp. Dermatol. 23: 428-430. https://tinyurl.com/y6yw67hc

Dit is een samenvatting van een voordracht met discussie voor de CPLD vereniging op 30 maart 2019 te Nijkerk.

Bron: hugoschooneveld.nl